Postmenopauza
Postmenopauza je razdoblje nakon menopauze, odnosno razdoblje nakon što je prošla najmanje godina dana od poslednjeg menstrualnog krvarenja. Kod nekih žena već na početku ovog razdoblja dolazi do značajnog smanjenja inteziteta simptoma, dok se kod nekih žena simptomi znaju povremeno javljati i godinama nakon menopauze. U razdoblju postmenopauze, žene su pod povećanim rizikom od razvoja brojnih zdravstvenih komplikacija poput osteoporoze i srčanih bolesti.
Simptomi
Postmenopauza je različita od žene do žene, tako da je i prisutnost simptoma individualna. Ako su prisutni, najverovatnije će biti slični onima u perimenopauzi ili menopauzi, ali s vremenom u sve blažem obliku i sve ređe.
Međutim, zbog smanjena lučenja hormona u postmenopauzi zdravlje žene je, kao i u menopauzi, dodatno ugroženo, pa se mogu javiti i teži zdravstveni problemi kao što su kardiovaskularne bolesti, osteoporoza, urogenitalna atrofija i druge degenerativne promene.
Najčešći simptomi postmenopauze su:
- promene raspoloženja
- poremećaj sna i nesanica
- dobijanje na telesnoj težini naročito u predelu stomaka
- učestalost talasa vrućine
- infekcije urinarnog trakta
- vaginalna suvoća
Osteoporoza
Osteoporoza je oboljenje kostiju. Najčešće se javlja kod žena starijih od 50 godina. Kosti postaju porozne i krte, te lako pucaju. Osobe sa osteoporozom su izgubile suviše kalcijuma iz kostiju.
Kalcijum je mineral koji kostima obezbeđuje čvrstinu i savitljivost. Skelet sadrži 99 % ukupnog telesnog kalcijuma. S toga, osnovna rezerva kalcijuma u organizmu nalazi se upravo u kostima. Tu sve počinje. Usled nedovoljnog unosa kalcijuma, odnosno usled neadekvatne ishrane, oboljenja sluzokože organa za varenje ili promenjenog hormonskog statusa – nastaje manjak kalcijuma.
Tu počinju problemi. Deficit kalcijuma se nadoknaduje iz velikih zaliha u kostima da bi se obezbedile neophodne funkcije organizma. Proces nadoknađivanja često traje godinama bez ikakvih vidljivih simptoma. Za sve to vreme dinamička ravnoteža deponovanja i oslobađanja kalcijuma je narušena, a demineralizacija izaziva razmekšavanje i šupljikavost koštanog tkiva, odnosno osteomalaciju i osteoporozu.
Osteoporozu prati otežana pokretljivost, bolovi u kostima i zglobovima, grčevi i slabost u mišicima, smanjenje telesne visine, povećan rizik od preloma kostiju, pa i spontane frakture.
Međutim, dijagnoza osteoporoze se često postavlja tek kada bolest uznapreduje i kada je gustina koštane mase toliko smanjena da čak i nagli pokret ili naizgled bezazlen pad, može da izazove prelom kosti.
Rizik od osteoporoze
Prvenstveno su ugrožene žene u menopauzi i još više u postmenopauzi, žene koje su rano izgubile menstrualne cikluse (prije 45 godina starosti), bilo zbog hirurškog uklanjanja jajnika i materice ili spontano. Žene koje su imale duže periode bez menstruacije, kao i one koje su kasno dobile prvu menstruaciju (menarha).
Kod žena starijih od 50 godina rizik od preloma uzrokovanih osteoporozom jednako je velik kao i rizik od kardiovaskularnih oboljenja, a četiri do šest puta veći od rizika za pojavu karcinoma dojke.
Smatra se da polni hormoni, konkretno estrogen kod žena, a testosteron kod muškaraca, imaju zaštitnu ulogu za kosti. Smanjenjem, a pogotovo gubitkom ovih hormona nakon menopauze, dolazi do progresivnog gubitka koštane mase, koje iznosi čak 2-4% godišnje kod žena u periodu 5-10 godina nakon menopauze.