Ultrazvuk dojki
Ultrazvuk dojki je bezbolan pregled, ne zrači i nije štetan, a pruža mnogo važnih informacija, koje su od koristi za eventualnu dalju dijagnostiku i lečenje.
Ultrazvuk dojki je neinvazivna dijagnostička procedura, kojom se pomoću ultrazvučnih talasa dobijaju podaci o građi dojke i sadržaju pazušne jame.
Ultrazvučni pregled dojke sa Color Doppler-om je najčešće primenjivana metoda u dijagnostici raka dojke. Kada se izvodi na savremenim aparatima, sa visoko frekventnim i multifrekventnim sondama koji poseduju visoko senzitivni Color Maping i Color Doppler tehniku, od strane stručnjaka sa iskustvom u ovoj oblasti, dostiže dijagnostičku sigurnost od preko 96%.
Rano otkrivanje je od izuzetne važnosti, jer što pre otkrijemo promene na našim grudima, šanse za izečenje su velike, veće od 90 odsto.
Na koji pregled dojki treba da se ode i kada?
Sa pregledima dojke treba početi oko 30. godine. Osim kliničkog pregleda podrazumeva se ultrazvučni pregled, jer zbog građe dojki on daje više informacija, dok se ženama nakon 40. godine savetuje mamografija na dve godine.
U određenim indikacijama savetuju se i magnetno rezonantna mamografija (MR), kao i biopsija.
Kome je namenjen ultrazvuk dojki?
Ultrazvuk dojki je namenjen svim damama u reproduktivnom dobu, ali i u menopauzi.
Za razliku od mamografije koja se mladim ženama ne savetuje (zbog gustine tkiva dojki) ultrazvučni pregled dojki predstavlja najjednostavniju i u većini slučajeva dovoljnu dijagnostičku metodu u cilju ranog otkrivana malignih promena u dojkama. Mamografija se obično kao dopunska dijagnostička metoda savetuje ženama nakon 40 godine.
Ultrazvuk dojki je od neprocenjive vrednosti kod:
pojave čvorova u dojci (utvrđuje se da li se radi o solidnoj ili cističnoj formaciji)
galaktoreje (produkcija mleka u dojkama van perioda dojenja)
mamarne duktalne ektazij (stanja u kojem su mlečni kanalići u dojci prošireni i ispunjeni tečnošću)
različitih mastopatija (displazije sa ili bez bujanja epitela)
žena na supstitucionoj hormonskoj terapiji
žena sa implantatima
Priprema za ultrazvuk dojki
Ultrazvučni pregled dojki ne traje dugo, a priprema je jednostavna. Nosite odeću iz dva dela, kako bi vam bilo lakše da se skinete samo iznad struka. Izbegnite da na pregled dođete sa nanešenim dezodoransom. Ukoliko ste ga naneli, obrišite pazuh navlaženim ubrusom.
Ultrazvuk dojke bi najbolje bilo obaviti u periodu od 7. do 10. dana menstrualnog cilusa (7. do 10. dana od prvog dana menstrualnog krvarenja).
Redovno kontrolišite svoje dojke. Mesečni samopregledi dojki, uz ultrazvučni pregled jednom godišnje ili po potrebičešće su najbolji način da očuvate svoje zdravlje.
Kako izgleda ultrazvuk dojki?
Obično, pre samog pregleda, lekar će pogledati dojke dok stojite. Ono na šta lekar obraća pažnju je izgled i simetrija dojki, izgled bradavica i kože dojke. Ultrazvuk dojki se radi u ležećem položaju, sa rukom podignutom iznad glave.
Lekar će prvo razmazati manju količinu gela na dojku i onda polako uz pomoć ultrazvučne sonde proveriti izgled tkiva dojke, eventualno potražiti uvećane limfne čvorove u pazuhu, a zatim sve to ponoviti i na drugoj dojci.
Koliko često raditi ultrazvuk dojki?
Ultrazvuk dojki se radi na godinu dana, ukoliko ginekolog i radiolog ne preporuče češće.
Ultrazvuk dojki se koristi kao prva metoda kod žena koje su na hormonskoj terapiji jer one imaju više žlezdanog tkiva što otežava da se promena vidi na mamografskom pregledu.
Ultrazvuk dojki je prva dijagnostička metoda kod trudnica, jer je bezopasna metoda, nema zračenja.
Ultrazvuk dojki se radi kao prva dijagnostička metoda u slučaju promena u dojkama.
Ultrazvuk dojki se radi kao prva dijagnostička metoda kod žena sa silikonskim implantima.
Nakon operacije ultrazvuk dojki je važaž u proceni postoperativnih komplikacija, otkrivanje recidiva tumora, procena širenja osnovne bolesti udrugu dojku ili limfne čvorove pazuha i supra i infraklavikularnoj regiji.
Ultrazvuk dojki u Raović ordinaciji
Pregled u trajanju od 20 min, izvodi se na kvalitetnim ultrazvučnim aparatima i biće obavljen detaljno po svim standardima dobre kliničke prakse od strane stručnog i visoko profesionalnog rada našeg stručnog tima.
Nakon pregleda pacijent će dobiti detaljno objašnjenje njegovog stanja, predlog za eventulanu dalju dijagnostiku (mamografija, magnetna rezonaca), a ukoliko je potrebno i savet kom se lekaru dalje treba obratiti (onkohirurgu, endokrinologu) kao i savet za dalje praćenje i redovnu samokontrolu.
Elastografija dojke
Ultrazvučna elastografija je najsavremenija ultrazvučna metoda koja dopunjuje klinički i ultrazvučni pregled, tako što omogućuje vrlo preciznu procenu tvrdoće tkiva. U osnovi ove metode je merenje otpora mekih tkiva na pritisak sondom sa ciljem otkrivanja sumnjivih promena i razjašnjavanja prirode istih (dobroćudni ili maligni tumor).
Za primenu elastografije potreban je ultrazvučni aparat najnovije generacije sa posebnim karakteristikama odnosno sondama i odgovarajućim softverom.
Kliničke studije su potvrdile da ultrazvučni pregled u kombinaciji sa elastografijom daje najbolje rezultate u ranom otkrivanju tumora, čime se potencijalno smanjuje broj nepotrebnih biopsija i hiruških intervencija ili pravovremeno upućuju pacijenti na dalje lečenje.
Razlika između ultrazvuka, mamografije i magnetne rezonance dojki
Ultrazvuk dojki je u potpunosti bezbedan, bezbolan i jeftin pregled koji daje brojne informacije, ali nije dovoljan za postavljanje definitivne dijagnoze karcinoma dojke. Patološki UZ nalaz neophodno je upotpuniti mamografijom ili magnetnom rezonancom, kao i biopsijom koja jedina može da pruži informacije o građi same promene.
Redovan pregled dojki je uspešno preventivno sredstvo za rano otkrivanje karcinoma, a takođe i pri dijagnosticiranju cista i drugih bolesti dojki.
Mamografija
Mamografija je neinvazivna, rendgenska metoda pregleda dojki, kod koje se koristi specijalno građen rendgenski aparat (mamograf), sa posebno konstruisanom rendgenskom cevi koja emituje zrake male energije (oko 20 kV).
Upotrebljava se kao klinička mamografija – u dijagnostici nejasnih kliničkih nalaza kod simptomatskih bolesnica, mamografija za rano otkriće raka dojke – u dijagnostici klinički okultnog karcinoma i kao screening mamografija – kod asimptomatskih pacijentica.
Sprovodi se uglavnom kod žena starijih od 45 godina ali po potrebi može se raditi i ranije. Ne ograničavaju godine primenu mamografije, nego građa dojke. Dojke sa mnogo gustog, žlezdanog tkiva kao što je u mlađih žena često su neprikladne za mamografsku pretragu.
Sigurnost dijagnostike može biti svega 65 %. To je i razlog da se kod mlađih žena češće radi ultrazvuk dojki. Sigurnost mamografije je međutim kod starijih žena visoka, oko 85 %, a u kombinaciji s ultrazvukom iznosi i do 95%.
Magnetna rezonanca (MR)
Magnetna rezonanca (MR) dojki ne može se raditi kao zamena za UZ ili mamografiju, već pruža dodatne informacije koje se putem ove dve metode ne mogu dobiti.
Magnetnom rezonancom određuje se proširenost tumora, da li zahvata okolne strukture i limfne čvorove, a koristi se i za praćenje promena tokom hemioterapije.
Kod pacijentkinja koje su izlečene od raka dojke tumor se nekad može vratiti, pri čemu će na mamografiji novi tumor izgledati isto kao ožiljak od starog. Magnetna rezonanca dobro razlikuje tumorsko od ožiljnog tkiva, pa je od važnosti u proceni promena viđenih na mamografiji kod ovih pacijentkinja.
Korbiopsija dojke – CORE biopsija (neinvazivna biopsija tkiva dojke)
Korbiopsija je jedna od najvažnijih dijagnostičkih metoda koja predstavlja uzimanje tkiva iz čvora u dojci ili sumnjivog dela tkiva dojke. Cilj korbiopsije je da se utvrdi da li se radi o benignoj ili malignoj promeni. Biopsija dojke može se uraditi svakoj ženi, sa sumnjivom izraslinom u dojci.
Postupak korbiopsije se izvodi na sledeći način: Na mestu gde ulazi igla za biopsiju se daje lokalni anestetik, te se probije koža skalpelom. Uzorak se uzima specijalnom iglom koja se pod kontrolom ultrazvuka vodi do patološke promene.
Na taj način se precizno uzima mali uzorak tkiva koji se šalje na mikroskopsku analizu.
Prednosti korbiopsije u odnosu na klasičnu biopsiju tkiva:
Postupak je manje invazivan u odnosu na otvorenu hiruršku biopsiju i ostavlja zanemarljiv ili nikakav ožiljak
Ultrazvuk pod kojim se radi sam zahvat, za razliku od mamografije, ne koristi jonizujuće zračenje
Ultrazvukom vođena biopsija osigurava dovoljan materijal za analizu kako bi se odvojila benigne od malignih promena u dojci
Ultrazvukom možemo pratiti pomeranje igle u tkivu dojke i time osigurati uspešno uzorkovano tkivo za analizu
Karcinom dojke
Karcinom ili rak dojke je najčešća maligna bolest kod žena širom sveta. Sa oko 4000 novih slučajeva obolevanja, karcinom dojke predstavlja najčešću malignu bolest žena i u Srbiji.
Najveća učestalost raka dojke je kod žena starijih od 65 godina (više od 50%), ali značajan broj obolelih žena u trenutku postavljanja dijagnoze je mlađe od 35 godina.
Sa stalnim unapređenjem metoda dijagnostike i širenjem svesti o značaju preventivnih pregleda i samopregleda dojke povećava se broj dijagnoza postavljenih u ranom stadijumu, kada su mogućnosti za efikasno lečenje najveće.
Vrste karcinoma dojke
Postoji nekoliko vrsta raka dojke:
Duktalni karcinom dojke je najčešći. Nastaje malignom transformacijom ćelija kanala mlečne žlezde.
Lobularni karcinom dojke nastaje iz ćelija režnjeva mlečne žlezde i vrlo često se razvija obostrano, u obe dojke istovremeno.
Inflamatorni karcinomje najređi oblik karcinoma dojke. Karakteriše ga pojava otoka, cvrenila, a obolela dojka je topla na dodir.
Simptomi karcinoma dojke
U toku ranog razvoja, karcinom dojke skoro po pravilu ne daje simptome i znake prisutne bolesti. Kako tumor raste, mogu se javiti neki od sledećih simptoma i znakova:
Kvržica ili čvoriću tkivu dojke koji se ne menja u odnosu na period menstrualnog ciklusa. Ovo je najčešći prvi znak karcinoma dojke. Karakteristično za karcinom je da ovi čvorići ne bole, mada mogu biti osetljivi na dodir. Čvorići se mnogo ranije uočavaju na mamogramu ili ultrazvučnom pregledu u odnosu na manuelni pregled lekara (ili samopregled) dojke.
Otok u pazušnoj jami.
Bol i osetljivost tkiva dojke je ređi simptom, osim kada se radi o inflamatornom karcinomu dojke. Osip i perutanje mogu postojati kod Padžetovog karcinoma dojke.
Ravna ili uvučena bradavica, svrab ili pojava ulceracije u predelu bradavice.
Bilo kakva promena u izgledu, veličini, teksturi kože ili temperaturi dojke. Naborana koža koja podseća na koru pomorandže može biti znak prisutnog karcinoma.
Pojava bistrog ili krvavog sekreta iz bradavice ne mora biti siguran znak prisustva karcinoma, ali svakako mora biti adekvatno ispitan, kako bi se utvrdio uzrok njegovog prisustva.
Nekada se karcinom dojke može proširiti na pazušne limfne čvorove ili predeo ključne kosti i pre nego što naraste toliko da se može opipati, tako da bi trebalo ispitati svaki otok ili izraslinu u predelu pazuha ili ključne kosti.
Koje su faze karcinoma dojke?
Stadijum I karcinoma dojke.
Ovde je karcinom dojke veličine 2 cm ili manje i nije se proširio nigde.
Faza IIA karcinoma dojke.
Tumor dojke je:
- manji od 2 cm u prečniku sa učešćem limfnih čvorova ispod pazuha
- veći od 2 cm, ali manji od 5 cm, bez učešća limfnih čvorova.
Faza IIB karcinoma dojke.
Tumor dojke koji je:
- veći od 5 cm bez limfnih čvorova ispod pazuha koji testiraju pozitivno na rak
- veći od 2, ali manji od 5 cm, sa učešćem limfnih čvorova.
Stadijum IIIA karcinoma dojke.
Lokalno uznapredovali rak dojke:
- maligni tumor dojke veći od 5 cm koji se proširio na limfne čvorove ispod ruke ili blizu grudne kosti
- tumor dojke bilo koje veličine sa kanceroznim limfnim čvorovima koji se lepe jedan na drugi ili okolno tkivo.
Stadijum IIIB rak dojke.
Maligni tumor dojke bilo koje veličine koji se proširio na kožu ili grudni zid.
Faza IIIC rak dojke.
Maligni tumor dojke bilo koje veličine koji se proširio više i uključuje više limfnih čvorova.
Stadijum IV (metastatski) rak dojke.
Maligni tumor dojke, bez obzira na veličinu, koji se proširio na mesta daleko od dojke, kao što su kosti, pluća, jetra, mozak ili udaljeni limfni čvorovi.
Kakve su šanse za izlečenje?
Ukoliko se rak dojke dijagnostifikuje u ranim stadijumima, 70 do 80 odsto pacijentkinja ima šanse za trajno izlečenje.
Dobroćudni tumor dojke
Dobroćudne bolesti dojke spadaju u najčešća oboljenja žena i smatra se da svaka treća žena tokom života pati bar od nekog od ovih oboljenja. Bez obzira što se radi o dobroćudnim, dakle, nemalignim oboljenjima, ona mogu pogubno da utiču na kvalitet života pacijentkinja.
Dobroćudna oboljenja dojke delimo u četiri grupe:
Urođene mane
Stanja u vezi sa dojenjem
Zapaljenja dojki
Displazija – fibrocistična bolest
Ultrazvuk dojki – Zašto je prevencija karcinoma dojke bitna?
Sa svešću da se od ove bolesti ne umire ukoliko se otkrije na vreme, shvatamo značaj prevencije raka dojke. Odlazite redovno na ultrazvuk i mamograf koji mogu da dijagnostikuju svaku promenu.
Samopregled je jako bitan. Rano otkrivanje čvorića i promena uz dijagnostički pregled mogu vam spasiti život.